Ασπίδα για τον εγκέφαλο οι παραδοσιακοί χοροί
Τα ευρήματά της υποδηλώνουν ότι η εκμάθηση ενός παραδοσιακού χορού επιτυγχάνει κάτι μοναδικό, καθώς οι επιδράσεις που ασκεί στο μυαλό και στο σώμα την καθιστούν ασυνήθιστα ισχυρή στην προστασία από τη (φαινομενικά αναπόφευκτη) έκπτωση των νοητικών λειτουργιών.
Οπως αναφέρει η εφημερίδα «New York Times», οι νευροεπιστήμονες και όσοι βρίσκονται στη μέση ή σε πιο προχωρημένη ηλικία ξέρουν καλά ότι ο εγκέφαλος αλλάζει και επιβραδύνεται καθώς μεγαλώνουμε, με την ταχύτητα αποθήκευσης και χρήσης των νέων πληροφοριών να πλήττεται ιδιαιτέρως πολύ. Οι περισσότεροι άνθρωποι που περνούν τα 40 τους χρόνια έχουν χειρότερες επιδόσεις στα τεστ επεξεργασίας του λόγου απ’ ό,τι στα μικράτα τους, με τις διαφορές να πολλαπλασιάζονται με κάθε δεκαετία που περνάει.
Οι επιστήμονες εικάζουν ότι η φθορά αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εκφύλιση της λευκής ουσίας του εγκεφάλου, η οποία διαθέτει εξειδικευμένα κύτταρα και δομές που μεταδίδουν μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων, καθώς και από το ένα τμήμα του εγκεφάλου στο άλλο. Στον εγκέφαλο των νεαρών ατόμων η μετάδοση αυτή γίνεται με εντυπωσιακή ταχύτητα, αλλά στους ηλικιωμένους η λευκή ουσία είναι λιγότερο αποδοτική και τα μηνύματα αργούν να μεταδοθούν ή «κολλάνε».
Το μείζον ερώτημα είναι αν αυτού του είδους οι διαφορές είναι αναπόφευκτες ή αν μπορούν να αναχαιτιστούν με κάποιον τρόπο.
Η μελέτη
Το θέμα εξέτασε μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση «Frontiers in Aging Neuroscience». Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόι και άλλα ερευνητικά κέντρα επιστράτευσαν 174 υγιείς 60άρηδες και 70άρηδες, δίχως ενδείξεις νοητικής εκφύλισης, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν γυμνάζονταν.
Οι ερευνητές τούς προσκάλεσαν στο πανεπιστήμιο για να υποβληθούν σε τεστ αεροβικής φυσικής κατάστασης και νοητικών δεξιοτήτων και στη συνέχεια τους χώρισαν σε τρεις ομάδες.
Στην πρώτη ανατέθηκε ένα πρόγραμμα βάδην υπό επίβλεψη, κατά το οποίο οι εθελοντές περπατούσαν με γρήγορο βήμα επί μία ώρα τη φορά, τρεις φορές την εβδομάδα.
Η δεύτερη ομάδα άρχισε να κάνει διατάσεις (στρέτσινγκ) και προπόνηση για ισορροπία τρεις φορές την εβδομάδα, ενώ η τρίτη ομάδα έκανε μαθήματα παραδοσιακών χορών τρεις φορές την εβδομάδα, στη διάρκεια των οποίων οι εθελοντές έμαθαν να χορεύουν σε σειρά και σε κύκλους, εναλλάσσοντας παρτενέρ.
Επειτα από έξι μήνες οι εθελοντές επέστρεψαν στο εργαστήριο για να επαναλάβουν τα τεστ.
Τα ευρήματα
Οι διαφορές που εντόπισαν οι επιστήμονες ήταν ταυτοχρόνως ανησυχητικές και ελπιδοφόρες.
«Στον εγκέφαλο όλων των εθελοντών παρατηρήσαμε κάποιες ενδείξεις εκφύλισης της λευκής ουσίας, οι οποίες ήταν μεν περιορισμένες (ουσιαστικά είχαν λεπτύνει και είχαν αραιώσει λίγο οι συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων), αλλά και απρόσμενα σημαντικές, αν αναλογιστούμε ότι είχαν περάσει μόλις έξι μήνες», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Αγκνιέσζκα Μπουρζίνσκα, καθηγήτρια Ανθρώπινης Ανάπτυξης & Νευροεπιστήμης στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, στο Φορτ Κόλινς.
Η εκφύλιση ήταν ιδιαιτέρως εμφανής στους πιο ηλικιωμένους εθελοντές και σε όσους περνούσαν ουσιαστικά τη ζωή τους ακίνητοι σε μια καρέκλα πριν δηλώσουν συμμετοχή στη μελέτη.
Υπήρχε, όμως, μια ομάδα εθελοντών που παρουσίασε βελτίωση σε ένα συγκεκριμένο τμήμα της λευκής ουσίας του εγκεφάλου. Επρόκειτο για τους χορευτές, οι οποίοι είχαν πιο πυκνή λευκή ουσία σε μία δομή του που λέγεται ψαλίδα και παίζει ρόλο στην ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών και τη μνήμη.
«Ως φαίνεται, οι νοητικές απαιτήσεις των πολύπλοκων παραδοσιακών χορών, που απαιτούσαν από τους εθελοντές να μαθαίνουν διαρκώς νέες χορογραφίες στη διάρκεια του εξαμήνου, επηρέασαν τη βιοχημεία στην ψαλίδα, με αποτέλεσμα να διεγερθεί η ανάπτυξη νέων κυττάρων και συνδέσεων στην περιοχή» είπε η δρ Μπουρζίνσκα.
Καλύτερες επιδόσεις
Ακόμα καλύτερα, μάλιστα, η λέπτυνση της λευκής ουσίας που παρατηρήθηκε δεν είχε εμφανείς συνέπειες στις επιδόσεις των εθελοντών στα τεστ νοητικών δεξιοτήτων. Αντιθέτως, σχεδόν όλοι απέδωσαν καλύτερα, γεγονός που υποδηλώνει ότι «μεσολαβεί κάποιο χρονικό διάστημα από τη στιγμή που αναπτύσσεται μία δομική αλλαγή στον εγκέφαλο έως τη στιγμή που θα επηρεάσει τη σκέψη και τη μνήμη», πρόσθεσε η ειδικός.
Επιπλέον, φαίνεται πως η άσκηση ωφέλησε γενικά τη σκέψη τους, παρότι ο εγκέφαλός τους συνέχισε να φθίνει.
«Το μήνυμα της μελέτης είναι ότι πρέπει να προσπαθούμε να μη διάγουμε καθιστική ζωή» τόνισε η δρ Μπουρζίνσκα. «Οι λιγοστοί εθελοντές μας που γυμνάζονταν πριν δηλώσουν συμμετοχή στη μελέτη μας είχαν τη μικρότερη εκφύλιση της λευκής ουσίας απ’ όλους και όσοι από αυτούς έκαναν χορό, αποκόμισαν κιόλας σημαντικά οφέλη».
