Το Τρούμαν Σόου και η αφύπνιση συνείδησης
Το Τρούμαν Σόου και η αφύπνιση συνείδησης Σχεδόν 20 χρόνια μετά την κυκλοφορία του το The Truman Show ((Peter Weir, 1998) είναι ακόμα ένα εκπαιδευτικό μνημείο στην φιλοσοφία και στην ψυχολογία. Αυτή η ταινία καταφέρνει να απεικονίσει με σαφήνεια την σύνθετη διαδικασία της αφύπνισης της συνείδησης χρησιμοποιώντας τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και σύμβολα.
Η επίγνωση και η συνείδηση είναι παρόμοιες
Για να κατανοήσουμε τι σημαίνει αφύπνιση της επίγνωσης χρειάζεται να καταλάβουμε τι είναι η επίγνωση και τι η συνείδηση.
Σύμφωνα με το λεξικό η επίγνωση είναι σύμφωνη με αυτό που θεωρούμε σωστό, δίκαιο ή ηθικά καλό. Συνείδηση είναι η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αισθήσεις, συναισθήματα, κινήσεις, βούληση και σκέψη.
Επομένως, η αφύπνιση συνείδησης συμβαίνει όταν ένα άτομο δεν είναι μόνο συνειδητό, όταν είναι παρόν στον κόσμο, όταν υπάρχει. Είναι όταν κάτι ή κάποιος σχετίζεται με τον κόσμο.
Μπορούμε να σκεφτούμε επίσης αυτή τη διαδικασία ως τον χρόνο που συνειδητοποιούμε την υπεροχή μας. Εκείνη τη στιγμή σπινθηροβόλα φώτα μέσα μας, μας κάνουν να αμφισβητήσουμε όλα όσα μας έχουν πει.
Όταν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, μπορούμε να αποφασίσουμε να ζήσουμε με όσα ήδη ξέρουμε ή να ξεπεράσουμε τους φόβους και τις ανασφάλειες μας, να αφήσουμε την «σπηλιά».
Ο Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας (427-347 π.Χ.) δημιούργησε την αλληγορία του «σπηλαίου» για να συμβολίσει την ανθρώπινη γνώση. Σύμφωνα με την θεωρία του, ο άνθρωπος είναι σαν ένας φυλακισμένος σε μια σπηλιά και όλα όσα ξέρει είναι απλώς μια σκιά, μια αντανάκλαση της πραγματικότητας.
Αλλά η αληθινή ζωή συμβαίνει έξω από την σπηλιά. Είναι δύσκολο για εμάς να την κατανοήσουμε επειδή δεν έχουμε αφήσει ποτέ τη σπηλιά και έχουμε συνηθίσει να δουλεύουμε με σκιές. Με άλλα λόγια, δεν ξέρουμε τι είναι πραγματικό ή το φοβόμαστε.
Τι είναι η σπηλιά μας; Η οικογένεια, το σπίτι και οι γύρω με τους οποίους μεγαλώσαμε. Φυσιολογικά, ένα σύνολο αξιών μας ενσταλάζεται στην παιδική ηλικία. Αυτές μπορεί να είναι θρησκευτικές, πολιτικές ή οτιδήποτε ενδιάμεσο.
Πιστεύουμε στις παραδόσεις που προέρχονται από την γέννηση μας σε μια κοινότητα και μας δίνουν την ταυτότητα μας. Γι αυτό σε πολλούς ανθρώπους δεν αρέσουν τα καινούργια πράγματα. Φοβούνται να χάσουν την ταυτότητα τους.
Τα ανθρώπινα όντα πάντα αναζητούν ασφάλεια. Επομένως και η τάση μας να αφομοιώνουμε τις παραδόσεις που ασκούν οι αγαπημένοι μας. Ωστόσο, ούτε η κοινωνία ούτε η οικογένεια μας διδάσκει πώς να «βλέπουμε» (αν και ίσως μπορούμε να παρατηρούμε).
Δεν ενθαρρύνουν την κριτική σκέψη. Λίγα παιδιά μεγαλώνουν με ενήλικες που τους διδάσκουν πώς να αναλύουν, να συγκρίνουν και να έχουν την δική τους γνώμη. Κανείς δεν τους ενθαρρύνει να εξασκούν την αυτογνωσία.
Ο Τρούμαν, ο βασικός χαρακτήρας της ταινίας, είναι ένας άντρας που δεν έπαιρνε ποτέ δικές του αποφάσεις. Σε αυτή τη στιγμή της ζωής του, ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα τον έκανε πρωταγωνιστή του σόου του.
Όλες οι αποφάσεις που κάνει (ραντεβού, γάμος, αγορά σπιτιού, δουλειά) δεν είναι αληθινά δικές του. Ο δημιουργός του τηλεοπτικού προγράμματος καθοδηγεί όλες τις πράξεις του. Ο δημιουργός, σε αυτή την περίπτωση παρομοιάζεται με τον Θεό.
Ο Τρούμαν είναι ευτυχισμένος και αγνοεί τα πάντα. Ζει σε έναν τεράστιο θόλο που οι κατασκευαστές έχτισαν γι αυτόν, την πόλη που ζει.
Όταν υποπτεύεται κάτι ή αισθάνεται ένα τσίμπημα αμφιβολίας, δεν μπορεί να αφήσει τον κόσμο του επειδή ελέγχεται από φόβο. Οι παραγωγοί του σόου του ενστάλαξαν συγκεκριμένους φόβους όπως τον φόβο του ωκεανού και ένα τραύμα που βίωσε με τον πατέρα του.
Αλλά φτάνει μια στιγμή όπου δεν μπορεί να αγνοήσει τις αμφιβολίες του πλέον επειδή ο κόσμος του δεν είναι όπως ήταν.
Η αλήθεια είναι πως όλοι είμαστε σαν τον Τρούμαν. Η μόνη ευκαιρία που έχουμε να είμαστε αυθεντικοί είναι όταν νιώσουμε αυτή τη σπίθα, την επίγνωση. Η θέληση μας είναι η μόνη που μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τον φόβο γι αυτό που μας περιμένει στην άλλη πλευρά.
Όταν αφυπνίζουμε την συνείδηση μας, αποκτούμε ενέργεια και αποφασιστικότητα να αφήσουμε την «ζώνη ασφαλείας» και τους γύρω μας. Το αίσθημα πως όλα θα γίνουν σαφέστερα αν απομακρυνθούμε από τα συνηθισμένα μας ενθαρρύνει…
Και μετά, αναρωτιόμαστε: Τι θέλω να κάνω με την ζωή μου; Ακόμα με ικανοποιούν οι πεποιθήσεις μου; Ποιον εμπιστεύομαι; Τι πιστεύω; Τι είναι η αλήθεια;
Οι απαντήσεις σας θα πρέπει να σας είναι πιο πολύτιμες από την γνώμη των άλλων. Αυτό γιατί είναι τέλειες για εσάς. Είναι εξατομικευμένες για εσάς και για κανέναν άλλο.
Είναι εύκολο να σκεφτόμαστε πως δεν είμαστε ελεύθεροι επειδή όλοι έχουμε ευθύνες (οικογένεια, σχολείο, δουλειά), αλλά η σκέψη είναι η πιο προσιτή πράξη ελευθερίας.
Είμαστε ελεύθεροι να σκεφτόμαστε και να φανταζόμαστε αυτό που θέλουμε. Είμαστε επίσης ελεύθεροι να παίρνουμε αποφάσεις με βάση αυτές τις σκέψεις. Ο Τρούμαν- επίσης έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει την αλήθεια.
Όταν επιμένουμε σε αυτό που γνωρίζουμε και έχουμε διδαχθεί, παρεμποδίζουμε την ανάπτυξη μας. Αλλά μπορούμε να ξεπεράσουμε τον φόβο του αγνώστου και να αναζητήσουμε την γνώση.
Εκείνη τη στιγμή δημιουργούμε το δικό μας μονοπάτι και αποκτούμε δικές μας αρχές, αξίες και πεποιθήσεις. Θα είναι πιο υγιεινές, αυθεντικές και λιγότερο δυσαρμονικές.
Το να ξεπεράσετε αυτούς τους φόβους θα σας κάνει πιο ελεύθερους. Για να το κάνετε αυτό χρειάζεστε μόνο δύο συστατικά: Αφύπνιση και κουράγιο.
awakengr.com
Η επίγνωση και η συνείδηση είναι παρόμοιες
Για να κατανοήσουμε τι σημαίνει αφύπνιση της επίγνωσης χρειάζεται να καταλάβουμε τι είναι η επίγνωση και τι η συνείδηση.
Σύμφωνα με το λεξικό η επίγνωση είναι σύμφωνη με αυτό που θεωρούμε σωστό, δίκαιο ή ηθικά καλό. Συνείδηση είναι η κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αισθήσεις, συναισθήματα, κινήσεις, βούληση και σκέψη.
Επομένως, η αφύπνιση συνείδησης συμβαίνει όταν ένα άτομο δεν είναι μόνο συνειδητό, όταν είναι παρόν στον κόσμο, όταν υπάρχει. Είναι όταν κάτι ή κάποιος σχετίζεται με τον κόσμο.
Μπορούμε να σκεφτούμε επίσης αυτή τη διαδικασία ως τον χρόνο που συνειδητοποιούμε την υπεροχή μας. Εκείνη τη στιγμή σπινθηροβόλα φώτα μέσα μας, μας κάνουν να αμφισβητήσουμε όλα όσα μας έχουν πει.
Όταν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, μπορούμε να αποφασίσουμε να ζήσουμε με όσα ήδη ξέρουμε ή να ξεπεράσουμε τους φόβους και τις ανασφάλειες μας, να αφήσουμε την «σπηλιά».
Ο μύθος του «σπηλαίου»
Ο Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας (427-347 π.Χ.) δημιούργησε την αλληγορία του «σπηλαίου» για να συμβολίσει την ανθρώπινη γνώση. Σύμφωνα με την θεωρία του, ο άνθρωπος είναι σαν ένας φυλακισμένος σε μια σπηλιά και όλα όσα ξέρει είναι απλώς μια σκιά, μια αντανάκλαση της πραγματικότητας.
Αλλά η αληθινή ζωή συμβαίνει έξω από την σπηλιά. Είναι δύσκολο για εμάς να την κατανοήσουμε επειδή δεν έχουμε αφήσει ποτέ τη σπηλιά και έχουμε συνηθίσει να δουλεύουμε με σκιές. Με άλλα λόγια, δεν ξέρουμε τι είναι πραγματικό ή το φοβόμαστε.
Τι είναι η σπηλιά μας; Η οικογένεια, το σπίτι και οι γύρω με τους οποίους μεγαλώσαμε. Φυσιολογικά, ένα σύνολο αξιών μας ενσταλάζεται στην παιδική ηλικία. Αυτές μπορεί να είναι θρησκευτικές, πολιτικές ή οτιδήποτε ενδιάμεσο.
Πιστεύουμε στις παραδόσεις που προέρχονται από την γέννηση μας σε μια κοινότητα και μας δίνουν την ταυτότητα μας. Γι αυτό σε πολλούς ανθρώπους δεν αρέσουν τα καινούργια πράγματα. Φοβούνται να χάσουν την ταυτότητα τους.
Τα ανθρώπινα όντα πάντα αναζητούν ασφάλεια. Επομένως και η τάση μας να αφομοιώνουμε τις παραδόσεις που ασκούν οι αγαπημένοι μας. Ωστόσο, ούτε η κοινωνία ούτε η οικογένεια μας διδάσκει πώς να «βλέπουμε» (αν και ίσως μπορούμε να παρατηρούμε).
Δεν ενθαρρύνουν την κριτική σκέψη. Λίγα παιδιά μεγαλώνουν με ενήλικες που τους διδάσκουν πώς να αναλύουν, να συγκρίνουν και να έχουν την δική τους γνώμη. Κανείς δεν τους ενθαρρύνει να εξασκούν την αυτογνωσία.
Η αφύπνιση συνείδησης του Τρούμαν
Ο Τρούμαν, ο βασικός χαρακτήρας της ταινίας, είναι ένας άντρας που δεν έπαιρνε ποτέ δικές του αποφάσεις. Σε αυτή τη στιγμή της ζωής του, ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα τον έκανε πρωταγωνιστή του σόου του.
Όλες οι αποφάσεις που κάνει (ραντεβού, γάμος, αγορά σπιτιού, δουλειά) δεν είναι αληθινά δικές του. Ο δημιουργός του τηλεοπτικού προγράμματος καθοδηγεί όλες τις πράξεις του. Ο δημιουργός, σε αυτή την περίπτωση παρομοιάζεται με τον Θεό.
Ο Τρούμαν είναι ευτυχισμένος και αγνοεί τα πάντα. Ζει σε έναν τεράστιο θόλο που οι κατασκευαστές έχτισαν γι αυτόν, την πόλη που ζει.
Όταν υποπτεύεται κάτι ή αισθάνεται ένα τσίμπημα αμφιβολίας, δεν μπορεί να αφήσει τον κόσμο του επειδή ελέγχεται από φόβο. Οι παραγωγοί του σόου του ενστάλαξαν συγκεκριμένους φόβους όπως τον φόβο του ωκεανού και ένα τραύμα που βίωσε με τον πατέρα του.
Αλλά φτάνει μια στιγμή όπου δεν μπορεί να αγνοήσει τις αμφιβολίες του πλέον επειδή ο κόσμος του δεν είναι όπως ήταν.
Η αλήθεια είναι πως όλοι είμαστε σαν τον Τρούμαν. Η μόνη ευκαιρία που έχουμε να είμαστε αυθεντικοί είναι όταν νιώσουμε αυτή τη σπίθα, την επίγνωση. Η θέληση μας είναι η μόνη που μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τον φόβο γι αυτό που μας περιμένει στην άλλη πλευρά.
Η σκέψη είναι η πιο αγνή πράξη ελευθερίας
Όταν αφυπνίζουμε την συνείδηση μας, αποκτούμε ενέργεια και αποφασιστικότητα να αφήσουμε την «ζώνη ασφαλείας» και τους γύρω μας. Το αίσθημα πως όλα θα γίνουν σαφέστερα αν απομακρυνθούμε από τα συνηθισμένα μας ενθαρρύνει…
Και μετά, αναρωτιόμαστε: Τι θέλω να κάνω με την ζωή μου; Ακόμα με ικανοποιούν οι πεποιθήσεις μου; Ποιον εμπιστεύομαι; Τι πιστεύω; Τι είναι η αλήθεια;
Οι απαντήσεις σας θα πρέπει να σας είναι πιο πολύτιμες από την γνώμη των άλλων. Αυτό γιατί είναι τέλειες για εσάς. Είναι εξατομικευμένες για εσάς και για κανέναν άλλο.
Είναι εύκολο να σκεφτόμαστε πως δεν είμαστε ελεύθεροι επειδή όλοι έχουμε ευθύνες (οικογένεια, σχολείο, δουλειά), αλλά η σκέψη είναι η πιο προσιτή πράξη ελευθερίας.
Είμαστε ελεύθεροι να σκεφτόμαστε και να φανταζόμαστε αυτό που θέλουμε. Είμαστε επίσης ελεύθεροι να παίρνουμε αποφάσεις με βάση αυτές τις σκέψεις. Ο Τρούμαν- επίσης έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει την αλήθεια.
Όταν επιμένουμε σε αυτό που γνωρίζουμε και έχουμε διδαχθεί, παρεμποδίζουμε την ανάπτυξη μας. Αλλά μπορούμε να ξεπεράσουμε τον φόβο του αγνώστου και να αναζητήσουμε την γνώση.
Εκείνη τη στιγμή δημιουργούμε το δικό μας μονοπάτι και αποκτούμε δικές μας αρχές, αξίες και πεποιθήσεις. Θα είναι πιο υγιεινές, αυθεντικές και λιγότερο δυσαρμονικές.
Το να ξεπεράσετε αυτούς τους φόβους θα σας κάνει πιο ελεύθερους. Για να το κάνετε αυτό χρειάζεστε μόνο δύο συστατικά: Αφύπνιση και κουράγιο.
awakengr.com