O Ρόλος Της Παιδείας στην Ύπαρξη του Έθνους
Τα τελευταία 30 χρόνια με αποκορύφωμα την κρίση που βιώνουμε σήμερα σε όλες τις εκφάνσεις της, διαπιστώνουμε συνειδητά ή ασυνείδητα την αρνητική διάσταση της παιδείας ή την έλλειψη της θετικής παιδείας. Συνεπώς, ο ορισμός της παιδείας θεωρώ και πιστεύω ότι είναι πολυδιάστατος και πολυσχιδής.
Δηλαδή, η παιδεία είναι ανθρωποπλαστικό ή ανθρωποκεντρικό ιδεώδες, που απέχει από κάθε χρησιμοθηρία και ωφελιμισμό (βλ.ορισμό). Όμως τα τελευταία χρόνια διαμορφώθηκε η αρνητική όψη της παιδείας δηλαδή της χρησιμοθηρίας, του ωφελιμισμού προς τέρψιν της ατομικότητας και του προσωπικού συμφέροντος με κάθε μέσο πρωτίστως αθέμιτο (βλ. ότι είναι νόμιμο και είναι και ηθικό).
Έτσι διαμορφώθηκε με αρνητικές αξίες, αρχές και κανόνες, η παιδεία: της αναξιοκρατίας, της αναξιοπιστίας, της αναξιοπρέπειας μη συγκροτημένων προσώπων σε δημόσιες θέσεις, των υποσχέσεων, της ασυνέπειας, της μετάθεσης των ευθυνών, της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής, της σιωπής, της λάσπης, της επιπολαιότητας, των άρτων και θεαμάτων της ανοησίας ,του τζόγου, του παράνομου και ακάματου πλουτισμού, των νομοθετικών στρεβλώσεων, των εξεταστικών επιτροπών της πολιτικής φενάκης, των στημένων δημοσκοπήσεων, της δωροδοκίας, της κακοδιαχείρισης (των ατασθαλιών και κατασπατάλησης του δημοσίου χρήματος), του νεποτισμού, της αναδιανομής πλούτου σε ολίγους αυλικούς της εξουσίας, του δικομματισμού, της μη ζώσας επιχειρηματικότητας, της εθνικής ασυνειδησίας, της πατριδοκαπηλίας, των διατραπεζικών σχέσεων της παγκοσμιοποίησης, της εύκολης σύναψης δανείων, της υποκατάστασης των θεσμών από την εξουσία των Μ.Μ.Ε, του άκρατου καταναλωτισμού, του γρηγορόσημου, της παραποίησηs της ιστορίας μας, της λήθης, του ωχαδερφισμού, της αποχής από τα κοινά, της αποθεσμοποίησης, του παράδοξου και ανάδειξης του ασήμαντου, της δουλοπρέπειας και του ραγιαδισμού, της λογικής έρποντας και γλύφοντας, της λίστας, των “φερόμενων” κατάδικων ή υπόδικων ακόμη και δολοφόνων (ενώ έχουν σκοτώσει με αυτόπτες μαρτυρίες!),της ανευθυνουπευθυνότητας, της εισαγόμενης παραγωγής, της λανθάνουσας ή της ψευδός αληθής πολιτικής ενόρασης, της παραποίησης του αθλητικού ιδεώδους, της χρονικής υστέρησης, του παραλογισμού των μνημονίων, της ακυβερνησίας, της μη εφαρμογής της νομοθεσίας ή την παραποίηση της κ.α
Για τον όρο Παιδεία κατά καιρούς δόθηκαν και δίνονται διάφορες ερμηνείες, που λίγο ή πολύ, ταυτίζονται ή διαφέρουν μεταξύ τους, επειδή ακριβώς οριοθετούνται εννοιολογικά από τους ειδικούς, ανάλογα με την προσέγγιση (φιλοσοφική, πολιτική, ιστορική, κοινωνιολογική, εθνική κλπ.) από την οποία ο καθένας τους, τη μελετά και την αντιμετωπίζει.
Σύμφωνά λοιπόν με τον Ευάγγελο Παπανούτσο Παιδεία είναι, το κληροδοτούμενο από γενεά σε γενεά κεφάλαιο των πνευματικών αγαθών, που σχηματίζεται μέσα στην ιστορία και από την ιστορία, με τον ατομικό και συλλογικό μόχθο του ανθρώπου. Επίσης, ένας άλλος εκπαιδευτικός ορισμός, ορίζει ένα σύστημα αγωγής, που έχει σαν σκοπό να διαμορφώσει προσωπικότητες αυθύπαρκτες, ανεξάρτητες και ολοκληρωμένες, ικανές να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της συλλογικής ζωής. Δηλ. η Παιδεία είναι ανθρωποπλαστικό ιδεώδες, που απέχει από κάθε χρησιμοθηρία και ωφελιμισμό, με την διαδικασία μεταλαμπάδευσης των πνευματικών κατακτήσεων από τη μια γενεά στην άλλη.
Επιβάλλεται να διαχωρίσουμε της έννοιες Παιδεία και Εκπαίδευση. Δηλαδή η Εκπαίδευση είναι, ο κύκλος των γνώσεων και των δεξιοτήτων, που πρέπει να δίνονται και να καλλιεργούνται με τη διδασκαλία και συνεπώς να αποτελούν το αντικείμενο της παιδείας Η λέξη Παιδεία, είναι παράγωγο του αρχαίου ρήματος «παιδεύω» που σημαίνει διδάσκω, εκπαιδεύω. Συνώνυμα: η λέξη παιδεία αναφέρεται στη νοητική και ψυχική καλλιέργεια ενός παιδιού, η οποία επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της εκπαίδευσης (στις διάφορες βαθμίδες της). Η λέξη Κουλτούρα ενσωματώνει τη δήλωση τόσο της πνευματικής καλλιέργειας όσο και του πνευματικού πολιτισμού (σε αντιδιαστολή προς τον τεχνικό / υλικό). Εκτός από την παροχή γνώσεων η εκπαίδευση αποσκοπεί επίσης, στη μόρφωση του ανθρώπου καθώς και στη διάπλασή του, δηλαδή στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς και στην ανάπτυξη του ήθους του. Οι έννοιες αυτές αποδίδονται επίσης με τον όρο Αγωγή.
Ουσιαστική Παιδεία, δεν μπορούμε να αποκτήσουμε, αν δεν τη θεμελιώσουμε στη δική μας, την πραγματική ζωή του νέου ελληνισμού και το εκφραστικό του όργανο, τη γλώσσα του ελληνικού λαού και τη ζωντανή παράδοσή του. Αντιλαμβανόμαστε ότι από την Παιδεία εξαρτάται η ατομική ευτυχία και η κοινωνική ευημερία του ανθρώπου άρα της κοινωνίας και της εκάστοτε Πολιτείας μας.
Πρέπει να τονίσουμε, ότι η ιστορία μας, μας διδάσκει ότι υπήρχαν Σπουδαίοι Αυτοδίδακτοι “Αγράμματοι” Έλληνες, των Επαναστάσεων, των Τεχνών και των Γραμμάτων, ήταν όμως Πεπαιδευμένοι στην αναγκαιότητα της εκάστοτε ιστορικής καθημερινότητας του Πανεπιστημίου της ζωής τους ή του πεζοδρόμιου, δηλαδή της επιβίωσης τους. Στην συνέχεια η πνευματική του ανησυχία-οξυδέρκεια ή ο οργασμός του σκεπτικιστικού προβληματισμού, τους καθιστούσε “Εγγράμματους” εμπλουτίζοντας τις Εμπειρίες και τα Βιώματα της ζωής τους, με την πιστοποίηση της βασικής εκπαίδευσης ή της ακαδημαϊκής ανωτάτης γνώσης
Ποιους να πρωτοθυμηθούμε, από τον Κανάρη μέχρι τον Βαρβάκη, από τον Μακρυγιάννη μέχρι τον Χρόνη Μίσσιο (προσφάτως εκλιπών),από τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο “El Greko” μέχρι τον Θεόφιλο, από τα μπουλούκια των αυτοδίδακτων ηθοποιών μέχρι τον Θανάση Βέγγο, από τον Ερωτόκριτο και τους υπηρέτες της Λαϊκής Παράδοσης μας μέχρι τον Χατζιδάκη και Θεοδωράκη, από τους Ρεμπέτες της εποχής μέχρι τον Ζαμπέτα και τον Μητροπάνο (προσφάτως εκλιπών) κ.α
Τους πολιτικούς μας! Tί? ιδιαίτερα και σύμφωνα με τα όσα βιώνουμε σήμερα, ειλικρινά αδυνατώ πλέον, να αναφέρω ακόμη και τους αειμνήστους που “θεωρητικά” υπηρέτησαν τότε, τα συμφέροντα αυτού του έθνους πόσο μάλλον, αν παρήγαγαν θετική πολιτική παιδεία, για της επόμενες γενεές και την αειφορία τους!
Γι΄ αυτό άλλωστε η αρχαιοελληνική και λαϊκή μας παράδοση είναι σπουδαία, γιατί δημιούργησαν παιδεία και πολιτισμό ενώ τα νεοελληνικά πολιτικά υβρίδια το χάος της σύγχυσης, του διχασμού του έθνους και της εξυπηρέτησης ιδιοτελών και βαρβαρικών συμφερόντων (αλλοεθνών).
Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν, τα γράμματα είναι από τις πιο ευγενικές ασκήσεις και τους πιο υψηλούς πόθους του ανθρώπου. Η Παιδεία είναι ο κυβερνήτης του βίου. Και επειδή οι αρχές αυτές είναι αληθινές, πρέπει να μην ξεχνούμε την θετική-υγιεινή Παιδεία, εκείνη που βοηθά τον ανθρωπο να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον εαυτό του και την αρνητική-ανθυγιεινή εκείνη που διαστρέφει και αποστεγνώνει. Που είναι μια βιομηχανία (βλ.ΜΜΕ) με γνώσεις θολοκουλτούρας-υποκουλτούρας που παράγει ψευτομορφωμένους δωσίλογους και νεόπλουτους της μάθησης ή της ημιμάθειας με μια ιδιότυπη ευγένεια των νεόπλουτων του χρήματος, αχυράνθρωπους επιχειρηματίες, υποχείρια των τραπεζών μιας κίβδηλης εικονικής εφήμερης πραγματικότητας. Όπως αποδείχθηκε…………
Η υπόσταση της Παιδείας και της Μόρφωσης, εκπροσωπείται ιδανικά πιστεύω, από τον Μακρυγιάννς ο οποίος είναι η ψυχική περιουσία μιας φυλής, της Ελληνικής, που από γενιά σε γενιά διαμόρφωνε ενέργεια δράσης και αντίδρασης που έπλασε, ανθρώπους και λαό τότε να ζήσει ή να πεθάνει. O Παπαδιαμάντης είχε πει:: “Μορφωμένους θέλουμε· όχι εγγραμμάτους” επίσης προσφάτως ο Σαράντος Καργάκος είχε πει: ”Κάποτε ζούσαμε τον πλούτο της φτώχειας, επί μερικά χρόνια ζήσαμε τη φτώχεια του πλούτου και τώρα το παίζουμε «Άσωτοι υιοί”. Τους επικαλούμαι διότι ακολουθήσαμε τα τελευταία χρόνια το μονοπάτι της μη πεπαιδευσιμότητας, της μη πραγματικής γνώσης, της μη κρίσης και της μη σκέψης χωρίς την αναγκαιότητα της επιβίωσης και της εφευρετικότητας.
Αλλά με το Κέρας της Αμαλθείας, καταπίναμε αμάσητα και απαίδευτα ότι μας προσέφερα για να επιβουλεύονται τα εθνικά μας συμφέροντα, το βιοτικό μας επίπεδο και τα γεωπολιτικά-γεωγραφικά συγκριτικά μας πλεονεκτήματα .
Εν κατακλείδι, η ύπαρξη του έθνους είναι άρρηκτα δεμένη με το τι είδους Παιδεία έχουν προσφέρει οι εκάστοτε πολιτικές δομές στα κύτταρα της κοινωνίας (οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι κοινωνικές ομάδες , η οικογένεια, οι θεσμοί, η μορφή εξουσιών, τα οράματα, οι αξίες, οι αρχές, τα ιδανικά, τα πνευματικά ιδεώδη).ε
Επικαλούμαι τον Σωκράτη που είναι επίκαιρος σήμερα όσο πότε άλλοτε, δίνοντας τον ορισμό του μορφωμένου ανθρώπου, χωρίς να αναφέρει τίποτε απολύτως για την συσσώρευση γνώσεων.
“Η μόρφωση είπε, είναι θέμα συμπεριφοράς…Ποιους ανθρώπους λοιπόν θεωρώ μορφωμένους;
• Πρώτα απ’ όλους αυτούς που ελέγχουν δυσάρεστες καταστάσεις , αντί να ελέγχονται από αυτές…
• Αυτούς που αντιμετωπίζουν όλα τα γεγονότα με γενναιότητα & λογική…..
• Αυτούς που είναι έντιμοι σε όλες τους τις συνδιαλλαγές..
• Αυτούς που αντιμετωπίζουν γεγονότα δυσάρεστα και ανθρώπους αντιπαθείς καλοπροαίρετα..
• Αυτούς που ελέγχουν τις απολαύσεις τους..
• Αυτούς που δεν νικήθηκαν από τις ατυχίες & τις αποτυχίες τους..
• Τελικά αυτούς που δεν έχουν φθαρεί από τις επιτυχίες και την δόξα τους…”
Αλλά και τον Αριστοτέλη ο οποίος αναφέρει ότι, “Κύριον χρέος της Πολιτείας είναι να οδηγήσει τον άνθρωπο εις ενάρετο βίον”
Συνοψίζοντας, η αίσθηση-πεποίθηση μου είναι, ότι η μη πεπαιδευσιμότητα, η αμορφωσιά των Κυβερνόντων σε συνδυασμό με τις αμαρτίες των Λαών-Κυβερνουμένων, δια της ψήφου αλλά και την εν γένει διαχρονική πολιτική τους συμπεριφορά εξολοθρεύουν την ύπαρξη του Έθνους.
Με εκτίμηση
Γιώργος Ε. Δεκάριστος
Οικονομολόγος-Λογιστής
