Πυραμίδες στην Ελλάδα

Ο Προίτος και ο Ακρίσιος είναι απόγονοι του πανάρχαιου Δαναού, βασιλιά του Αργους. Επίσης είναι γνωστό ότι το Αργος και η Θήβα συνδέονται μυθολογικά και ιστορικά με την Αίγυπτο. Εξάλλου ο ίδιος ο Ορφέας "τον ιερό λόγο εξελόγχευσε στην Αίγυπτο" όπου δίδαξε τους ίδιους τους Αιγυπτίους τα θέσφατα.(Βλ. Ι. Πασσά: "Τα Ορφικά"). Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί περί τα 26 πυραμιδοειδή κτίσματα, από την Θήβα έως την Κρήτη. Η Πυραμίδα του Ελληνικού βρίσκεται στον ομώνυμο οικισμό 7χλμ νότια του Αργους. Το κτίσμα βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση αν και έχει υποστεί πολλές φθορές από τους ίδιους τους ανθρώπους, που δεν γνώριζαν την χρήση του, αλλά και από τα στοιχεία της φύσης. Η πυραμίδα έχει διαστάσεις 12,60μ. επί 14,50μ. και έχει κάτοψη ορθογωνική. Δεν αποκλείεται να είχε λατρευτική χρήση. Ακόμη σημαντική είναι επίσης και η πυραμίδα που βρίσκεται στο χωριό Λυγουριό της Επιδαύρου. Η κατασκευή της είναι παρόμοια με του Ελληνικού. Δυστυχώς η κατάσταση του μνημείου είναι πολύ άσχημη, λόγω της μεταφοράς λίθων από τους κατοίκους για οικοδομικούς σκοπούς. Είναι επίσης ορθογωνική διαστάσεων 12,00μ. επί 13,50μ. Αξιόλογη είναι και η κλιμακωτή πυραμίδα του Αμφείου στην Θήβα, η πυραμίδα της Δαλαμανάρας(νότια του Αργους), της Καμπίας (Νέα Επίδαυρος), της Σικυώνας (βόρεια του Αργους). (Βλ. Χρήστου Λάζου:"Πυραμίδες στην Ελλάδα" και περιοδικό "Δαυλός" τ.χ 172,181).
Το σημαντικότερο γεγονός είναι η χρονολόγηση των πυραμίδων του Ελληνικού και του Λυγουριού. Οι μετρήσεις έγιναν με την μέθοδο της θερμοφωταύγειας στο εργαστήριο Πυρηνικής Χρονολογήσεως του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου υπό του καθηγητή κ.Galloway και του εργαστηρίου Αρχαιομετρίας του "ΕΚΕΦΕ-ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ" υπό του κ. Ι. Λυριτζή. Έτσι η μέση ηλικία της πυραμίδος του Ελληνικού ανέρχεται στο 2720(±580,±1050)π.Χ, ενώ της πυραμίδος του Λυγουριού στο 2100(±610)π.Χ! Με την ίδια μέθοδο της θερμοφωταύγειας, χρονολογήθηκε μυκηναϊκό τείχος και έδειξε (1100±180) έτη π.Χ, ενώ η παλαιότερη αρχαιολογική εκτίμηση έδινε ηλικία 1280π.Χ (=1100+180). Λειτουργώντας προσθετικά διαπιστώνουμε ότι η ηλικία της πυραμίδος του Ελληνικού είναι (2720+580=3300π.Χ), ενώ του Λυγουριού (2100+6100=2710π.Χ), που τις κατατάσσουν αρχαιότερες των Αιγυπτιακών σύμφωνα με ανακοίνωση της Ακαδημίας Αθηνών. Επίσης έγιναν μετρήσεις με την μέθοδο γεωφυσικής διασκοπήσεως με την χρησιμοποίηση φορητού πρωτονιακού μαγνητόμετρου και ηλεκτρομαγνητικής συσκευής, κατέληξαν δε ότι η πυραμίδα του Ελληνικού ανάγεται στην 3η χιλιετία π.Χ!
Στην Αίγυπτο η πρώτη πυραμίδα (βαθμιδωτή) της Σακκάρας ανήκει στον Φαραώ Ζοζέρ (2630 π.Χ.) . Οι επόμενες είναι οι πυραμίδες του Σνερφρού (2600 π.Χ. ), ενώ η μεγάλη πυραμίδα της Γκίζας του Φαραώ Χέοπος χρονολογείται το 2505 π.Χ. Δυστυχώς μόλις βγήκε η πρώτη ανακοίνωση της Ακαδημίας Αθηνών ο τότε υπουργός Πολιτισμού απαγόρευσε δια νόμου (!) την όποια έρευνα γύρω από την χρονολόγηση των Ελληνικών πυραμίδων (Πυραμίς = Πύρ + Αμίς ). Κατόπιν πιέσεων (από ποιους άραγε ;) η Ακαδημία Αθηνών με νέα ανακοίνωση αναγκάστηκε να αναφέρει ότι οι Ελληνικές πυραμίδες είναι συνομήλικες των Αιγυπτιακών ....
Τέλος είναι άξιο θαυμασμού το γεγονός ότι οι δύο πυραμίδες του Αργους (=Αργώ =Ark =Κιβωτός) έχουν προσανατολισμό ο οποίος συνδέεται στενά με την κίνηση του αστερισμού του Σείριου (Άστρο του Κυνός). Το εν λόγω άστρο ανήκει στον αστερισμό Canis Majoris , απέχει 8,6 έτη φωτός από το Ηλιακό μας Σύστημα και αποτελεί το λαμπρότερο άστρο στο νυχτερινό ουρανό της ανατολικής Μεσογείου. Η λαμπρότητα του Σείριου στο κυανόλευκο είναι 23 φορές μεγαλύτερη του δικού μας Ηλίου....
Συγγραφέας: Iaveris Team
Αρθρο επισκέπτη
Ανεξήγητα-Μυστήρια
Θ. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ: «Στον λόφο του Αμφείου υπάρχει η Πυραμίδα των Θηβών»
Εκδήλωση με θέμα «Θηβαϊκά Δρώμενα σε Αρχαίους και Σύγχρονους Καιρούς» πραγματοποίησε στο συνεδριακό κέντρο Θήβας, με εισηγητή τον Αρχαιολόγο Θεόδωρο Σπυρόπουλο, ο Σύλλογος Πολιτιστικής Ανάπτυξης Θήβας «ΛΑΪΟΣ».
«Το περιεχόμενο της σύζευξης, των δρώμενων της αρχαιότητας και του σήμερα, είναι συγχρόνως και αντίθεση. Στην αρχαιότητα είχαμε μια πόλη των Θηβών η οποία ακτινοβολούσε από δημιουργικότητα και πολιτισμό και σήμερα έχω την αίσθηση ότι η πόλη δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο που βρισκόταν στην αρχαιότητα» είπε σε δηλώσεις του ο κ. Σπυρόπουλος και συνεχίζει «στην απώτερη αρχαιότητα η Θήβα έχει να παρουσιάσει μερικά έξοχα μνημεία που την κατατάσσουν στην πρώτη σειρά των μεγάλων αρχαιολογικών χώρων της Ελλάδος. Η δόξα της συνέχισε και στους μεταγενέστερους χρόνους έτσι ώστε ο ένας κύκλος από τους κύκλους των τραγικών της αρχαιότητας να είναι ο θηβαϊκός που τροφοδότησε την Αττική τραγωδία».
Ο κ. Σπυρόπουλος στη συνέχεια αναφερόμενος στην σημερινή κατάσταση των αρχαιολογικών χώρων της Θήβας τόνισε ότι «αισθάνεται κανείς πικρία για την εικόνα που παρουσιάζουν τα μνημεία μας, πάνω στα οποία αποτυπώθηκε το μεγαλείο και η λαμπρή περιπέτεια του Ελληνισμού στη Θήβα. Της αξίζει μια καλύτερη τύχη και αν η δική μου παρουσία σήμερα εδώ έχει την δυνατότητα να συμβάλλει στην αφύπνιση των πολιτών ώστε να δώσουμε ξανά στη Θήβα τον προορισμό της, θα ήμουν πολύ ευχαριστημένος» είπε χαρακτηριστικά.
ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Παράλληλα ο αρχαιολόγος αναφέρθηκε, μετά από ερώτηση δημοσιογράφου, και στην πρόταση του ιδρύματος Πάκαρντ να προχωρήσει σε ανασκαφές. Ο κ. Σπυρόπουλος έκανε αναφορά στον δάσκαλο του κ. Μαρινάτο που την δεκαετία του 70 τον παρακίνησε, όπως λέει χαρακτηριστικά, να κάνει ένα σχέδιο προσδιορισμού του ανακτορικού συγκροτήματος του Καδμείου. «Στόχος ήταν να σωθεί το ανάκτορο από την οικοπεδοποίηση, διότι την εποχή εκείνη που ήταν η δικτατορία, είχε προταθεί από κάποιους φορείς της πόλης να κτιστεί στην θέση της δημοτικής αγοράς η Λέσχη των Αξιωματικών και στο επόμενο οικοδομικό τετράγωνο να κατασκευαστούν πολυκατοικίες και τα αρχαία να μείνουν στα υπόγεια. Ευτυχώς η πρόταση αυτή δεν πέρασε και η δική μας πρόταση ήταν να απαλλοτριωθούν αυτά τα δύο οικοδομικά τετράγωνα ώστε να δημιουργηθεί ένας πνεύμονας οικιστικός και πολιτιστικός ο οποίος θα προστατεύσει και θα αναδείξει το Ανάκτορο. Χαίρομαι που υπάρχει ένας φορέας που θέλει να συνεχίσει τις ανασκαφές αυτές που καθυστέρησαν πολλά χρόνια. Η απαλλοτρίωση έγινε για να αναδειχθεί το Ανάκτορο του Κάδμου και αυτό δεν μπορεί να μετατίθεται συνεχώς για το απώτερο μέλλον. Πρέπει να γίνει τώρα».
ΑΜΦΕΙΟΝ ΚΑΙ ΠΥΡΑΜΙΔΑ

Που είναι η αλήθεια και ποιο το ψέμα για την Πυραμίδα του Αμφείου….;
Τι βρήκε ο Α. Κεραμόπουλος, που έσκαψε από την ανατολική πλευρά του λόφου, την οποία έκοψε ο παλιός εθνικός δρόμος Αθήνας – Λαμίας; Στο πάνω μέρος είναι ο τύμβος , από κάτω είναι μια ζώνη με λευκό χρώμα , μετά το κάτω τμήμα του λόφου και μετά ο δρόμος που οδηγούσε προς την πλατεία.
Ο Α. Κεραμόπουλος και αργότερα κάποιος άλλος αρχαιολόγος ερεύνησε την κορυφή του λόφου, αλλά και οι δυο δεν ευτύχησαν να βρουν ένα ταφικό μνημείο.
Ο Παυσανίας όμως, αντιγράφοντας την τοπική παράδοση λέει πως εκεί υπάρχει κοινός τάφος για τον Ζύθο και τον Αμφίωνα.
Σκάβοντας με την ομάδα του (8 – 10 άτομα από την Θήβα), από το κέντρο του τύμβου, κατέβηκαν ένα πηγάδι 20 μέτρων και ανακάλυψαν ότι όλος ο λόφος του Αμφείου δεξιά και αριστερά ήταν κομμένος σε καταπληκτικές γαλαρίες ύψος 5 μ. και πλάτος 1,5 μ. , ενώ συνέχεια εύρισκαν κόχες. Τις γαλαρίες είχε δει και ο Α. Κεραμόπουλος όταν κόπηκε ο δρόμος, . Αρχαιολογικό δελτίο 3/1917, σελ. 388, αλλά θεωρούσε πως ήσαν υδραγωγείο. Σκάβοντας και διατρέχοντας όλες τις γαλαρίες έφτασαν στην ΒΑ πλευρά, όπου άκουγαν τα βήματα των περαστικών απ’ έξω. «Πρόθεσή μας ήταν να ρίξουμε το μικρό χωμάτινο χώρισμα που υπήρχε , ώστε να βγούμε στον δρόμο και να συνεχίσουμε ευκολότερα από το να κατεβαίνουμε διαρκώς με ανεμόσκαλα από το πηγάδι, αλλά δεν προλάβαμε. Μετατέθηκα ξαφνικά και το πηγάδι γέμισε τσιμέντο…» συνεχίζοντας την περιγραφή ο Θ. Σπυρόπουλος.
Οι αρχαιολόγοι τότε αιφνιδιάστηκαν για να παραδεχθούν ότι το μνημείο είναι ενιαίο κι έτσι άρχισε η πρώτη κριτική και ο πόλεμος για την χρονολόγησή του. Για τον λόγο αυτό δε, ήρθε στην Θήβα ο 80χρονος Γερμανός καθηγητής της Βιέννης Φριτς Σταινμάγιερ, ο οποίος δέχτηκε τα πάντα, πλην όμως ζήτησε από τον Θ. Σπυρόπουλο να κατεβάσει την χρονολογία. «Μα αν κατεβάσω την χρονολογία τότε χάνει την αξία του το μνημείο το οποίο δεν βρίσκεται στην ουρά της εξέλιξης αλλά στην κορυφή αφού είναι το αρχαιότερο τυμβοειδές μνημείο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη» είχε απαντήσει τότε ο Έλληνας Αρχαιολόγος..
Σήμερα 30 χρόνια μετά τις αξιολογήσεις του Θ. Σπυρόπουλου, ουδείς στην διεθνή βιβλιογραφία αμφισβητεί ότι το Αμφείο χρονολογείται το 2.500 π.χ, ότι τα χρυσά κοσμήματα και τα ευρήματα ανήκουν σε μια εποχή που συμπορεύεται με την παράδοση και ότι πρόκειται για τον διπλό τάφο των Ζύθου και Αμφίωνα. Οι αντιρρήσεις που υπάρχουν, αφορούν την πυραμίδα και είναι λίγες. Μερικοί δε από τους διαπρεπέστερους σήμερα αρχαιολόγους του κόσμου, όπως η Ζανέτ Φορσέ, ο Μαράν, ο Ράμπαχ (ανασκαφέας της Ολυμπίας) μιλούν για τον μεγαλύτερο τύμβο της Ελλάδας που έχει τη μορφή γήινης πυραμίδας: το Αμφείο «Οι αντιδρώντες έχουν την εντύπωση ότι παλιότερα στην Ελλάδα κατοικούσαν μόνο τσοπάνηδες και ψαράδες. Δηλαδή, ενώ στον περίγυρο μας υπήρχαν υψηλοί πολιτισμοί (Μεσοποταμία, Τροία Αίγυπτος, Κρήτη) η Ελλάδα κοιμάται τον ύπνο του δικαίου και αυτό γιατί έτσι αρέσει σε εκείνους που έπρεπε να εντάξουν τους ινδοευρωπαίους σε κάποια χρονολογία και μια από αυτές είναι το Αμφείο, το οποίο όμως τους διαψεύδει, αφού είναι αρχαιότερο από τις τυμβοχωήσεις που υποτίθεται πως συνδέονται με την εισβολή ινδοευρωπαίων στην Ελλάδα. Και για να στηρίξουν τις θεωρίες τους έφτασαν στο σημείο να πουν πως ο πολιτισμός στην Ελλάδα αρχίζει με την Μυκηναϊκή εποχή το 1600 π.χ και ότι τον δημιούργησαν αυτοί που ήρθαν από Ουγγαρία, Αφγανιστάν κ.α. Παραμύθια της Χαλιμάς, που δυστυχώς τα διδάσκονται σήμερα στα σχολεία μας» επεσήμανε ο Θ. Σπυρόπουλος,, προσθέτοντας: «Όχι κύριοι. Θα αναστραφεί αυτή η πορεία είτε το θέλετε είτε όχι. Θα καταλάβετε ότι στην Ελλάδα από το 2.500 π.χ μέχρι το 1750 π.χ υπάρχει μια τεράστια πολιτισμική ανάπτυξη που δεν ξανάγινε ποτέ. Όλη η Μεσογειακή ζώνη έχει επηρεαστεί από τον ελληνικό πολιτισμό. Και η ίδια η Αίγυπτος στην υιοθέτηση του πυραμιδικού σχήματος ακολουθεί την Ελλάδα. Και απόδειξη δεν αποτελεί μόνο το περίοπτο μεγαλόπρεπο ασύγκριτο μνημείο του Αμφείου.
Θέτουμε υπό την κρίση της πόλης και των επιστημόνων το θέμα: Δέχεστε αυτά που περιγράφω ότι είδα, δέχεστε μήπως ότι είναι υδραγωγείο κατά τον Κεραμόπουλο ή μήπως πως αποτελεί φυσικό φαινόμενο;
Ότι και να δέχεστε, αξίζει τον κόπο να διαθέσουμε ένα μεροκάματο για να αφαιρέσουμε αυτό το μικρό παραπέτασμα του χώματος και να μπούμε μέσα
Δηλώνω πως αν μπούμε μέσα, θα ανακαλύψουμε πως εκεί θα χωρέσει ολόκληρη η πόλη και είναι κρίμα να μας στερούν αυτή τη δυνατότητα".
ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΧΑΝΙΩΝ

ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΛΥΓΟΥΡΙΟΥ
Η πυραμίδα αυτή βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Αραχναίο (από Άργος προς Επίδαυρο) με διαστάσεις 14x12 μέτρα περίπου.Έχει χρονολογηθεί (με την μέθοδο της θερμοφωταύγειας) στο 2100 π.Χ.Ο Παυσανίας δεν αναφέρει τίποτα για το κτίσμα και η πρώτη αναφορά που έχουμε, είναι από την "Γαλλική Επιστημονική Αποστολή στον Μοριά". Οι πρώτες ανασκαφές διενεργήθηκαν στις 9 - 18 Δεκεμβρίου του 1936 και στις 1 - 9 Αυγούστου του 1937 υπό την διεύθυνση του Αμερικανού αρχαιολόγου Ρ. Σκράντον. Οι διαστάσεις της πυραμίδας του Λιγουριού δείχνουν καθαρά την ομοιότητα σε τύπο και πιθανώς σε χρήση, με την πυραμίδα του Ελληνικού.Η πυραμίδα σήμερα είναι σχεδόν ισοπεδωμένη. Όπως βλέπουμε και στην φωτογραφία δεξιά, ελάχιστες πέτρες έχουν μείνει στην θέση τους για να δείχνουν το αρχιτεκτονικό της σχήμα Οι υπόλοιπες πέτρες της οικοδομής (ψαμμίτης λίθος) χρησιμοποιήθηκαν στο χωριό Λιγουριό για χτίσιμο άλλων άλλων κατασκευών ενώ μερικές είναι εντοιχισμένες στην παρακείμενη Βυζαντινή εκλησία της Αγίας Μαρίνας.Ανάμεσα στα ευρήματα της ανασκαφής της Αμερικανικής σχολής Αρχαιολογίας το 1937, περιλαμβάνεται κι ένας λίθινος πέλεκυς της νεολιθικής εποχής (ηλικίας πριν το 3000 π.Χ.), ενώ ο Λ. Λορντ (L. Lord - διευθυντής της Αμερικανικής αποστολής) χρονολογεί την πυραμίδα στον 4ο π.Χ. αιώνα, άποψη που ενστερνίζονται ακόμα και σήμερα οι αρμόδιοι φορείς και το Υπουργείο Πολιτισμού σε σχετική σελίδα του στο δίκτυο (βλ. Πυραμίδα Ελληνικού).Ο Ρ. Σκράντον (R. Scranton - διευθυντής άλλης Αμερικανικής αποστολής), που μελέτησε τα κεραμικά, υποστηρίζει ότι ο νεολιθικός πέλεκυς "απλά, μπορεί να μεταφέρθηκε από κάπου μακριά σαν κάτι αξιοπερίεργο". Αλλά το πως μπορεί να διατηρήθηκε ο νεολιθικός πέλεκυς "κάπου μακριά" για 2.500 τουλάχιστον χρόνια, να μεταφέρθηκε ως "κάτι αξιοπερίεργο" τον 4ο π.Χ. αιώνα στην πυραμίδα του Λιγουριού και να διατηρήθηκε στη νέα του θέση για άλλα 2.300 χρόνια, είναι ένα εύλογο ερώτημα που δύσκολα μπορεί να απαντηθεί.
ΆΛΛΕΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ :
Η πυραμίδα της Δαλαμανάρας στην Αργολίδα
Η πυραμίδα της Κάμπιας, στην Νέα Επίδαυρο Αργολίδας
Η πυραμίδα της Σικυώνας
Η πυραμίδα της Νεάπολης στην Λακωνία (Βιγλάφια)
Η πυραμίδα της Κάμπιας σώζεται σε ελάχιστα ερείπια, κυρίως η πρόσθια πλευρά με την είσοδο και την πυραμιδοειδή γωνία της. Οι πυραμίδες της Δαλαμανάρας και της Σικυώνας καταστράφηκαν ολοσχερώς.
O αρχαιολόγος Leake ανακοινώνει ότι το 1806 ( κατά άλλους το 1831) ανακάλυψε τα ερείπια της πυραμίδας στα Βιγκλάφια, που την ταυτίζει με τον τάφο του Κινάδου που ανέφερε ο Παυσανίας.
Προφανώς η εκτίμηση αυτή είναι εσφαλμένη καθώς μία τέτοια μεγαλοπρεπής κατασκευή δεν θα αναλογούσε σαν ταφικό μνημείο σε έναν πλοίαρχο.
Μετά την αναφορά αυτή του Leake περνούν και 160 περίπου χρόνια
όπου την περιοχή επισκέφθηκαν το 1961 οι αρχαιολόγοι Waterhouse και Simpson, οι οποίοι αναφέρθηκαν στην πυραμίδα του Leake, καθώς και σε προϊστορικά ευρήματα, επίσης και σε κεραμική του 4ου π.χ αιώνα που βρήκαν.
Ωστόσο εκφράζονται αμφιβολίες αν οι παραπάνω ερευνητές επισκέφθηκαν την πυραμίδα, ή αναφέρονται σε αυτήν βάσει άλλων αναφορών.
Αντίθετα το 1975 την επισκέπτεται ο αρχαιολόγος Vischer, ο οποίος και την αναφέρει στο βιβλίο του.
Στη διάρκεια των ετών 1982 - 1983 το πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνια, και το πανεπιστήμιο Alberta του Καναδά, στα πλαίσια κοινού ερευνητικού προγράμματος μελετούν επισταμένως τις πυραμίδες της Αργολίδας, και αυτή των Βιγκλαφίων.
Επικεφαλής του προγράμματος είναι ο Αμερικανός καθηγητής W. Pritchett, και η Καναδή Helena Fracchia.
Με αφορμή τις δημοσιεύσεις της Fracchia το 1985, αργότερα θα επισκεφθούν την περιοχή και άλλοι ερευνητές.
Η πυραμίδα στα Βιγκλάφια είναι μία κατασκευή με διαστάσεις 17,50χ16 μ.
Το οικοδομικό της υλικό έχει λεηλατηθεί και έχει χρησιμοποιηθεί για το χτίσιμο παραπλήσιων μαντριών και αποθηκών, όμως στο μεγαλύτερο του μέρος σχεδόν διασώζεται.
Είναι η μεγαλύτερη κατασκευή σε σχέση με τις υπόλοιπες στην Ελλάδα, με εξαίρεση την πυραμίδα του Αμφείου, αφού οι διαστάσεις της είναι μεγαλύτερες και από την πυραμίδα του Ελληνικού που οι διαστάσεις της είναι 14,70χ8,61μ.
Γύρω από τα θεμέλια της κατασκευής υπάρχει βαθιά τάφρος από τις τρεις πλευρές, ενώ δεν έχει από την πλευρά που βρίσκεται προς το γκρεμό.
Σε κάποιο σημείο της τάφρου υπάρχουν εγκοπές που μαρτυρούν την χρησιμοποίηση μετακινούμενης γέφυρας.
Αυτό δείχνει ένα καθαρά οχυρωματικό χαρακτήρα της κατασκευής, που δεν τον συναντούμε σε άλλες κατασκευές, και συνιστά μία ιδιαιτερότητα.
Η κεραμική που έχει αναφερθεί είναι του 4ου - 5ου π.χ αιώνα, αλλά αν λάβουμε υπόψη μας ότι η τάφρος είναι αρκετά μπαζωμένη, δεν αποκλείεται
σε βαθύτερα στρώματα να υπάρχει και προγενέστερων εποχών.
Από τη νότια πλευρά του γκρεμού έχουν αποκολληθεί μεγάλοι βράχοι, γεγονός που δεν αποκλείει το ενδεχόμενο η πυραμίδα να προστατευόταν με τάφρο και από την νότια πλευρά.
Η εκσκαφή της τάφρου μαρτυρεί τον οχυρωματικό χαρακτήρα του έργου, παράλληλα όμως αποτελεί και λατομείο από το οποίο έχουν λατομηθεί οι μεγάλοι ορθογώνιοι και τετράγωνοι ογκόλιθοι της λιθοδομής.
Είναι βέβαιο ότι οι υποθέσεις αυτές δεν έχουν πλήρως διερευνηθεί, και συστηματικές έρευνες θα απέδιδαν ενδεχομένως περισσότερα αποτελέσματα.
Πηγή φωτογραφίας και μέρους των κειμένων :
α) "ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ" του Χρήστου Λάζου
β) "ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΥΡΑΜΙΔΟΕΙΔΩΝ" του Δρ. Ιωάννη Λυριτζή
γ) Από το περιοδικό "Τρίτο μάτι" σε άρθρο του Θεόδωρου Σπυρόπουλου
ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΑΫΓΕΤΟΥ

Πηγές :
http://wwwmaleas.blogspot.com/2009/04/blog-post_28.html http://ellinikos-politismos.blogspot.com/http://vagia-gr.blogspot.com/2008/11/blog-post_7537.htmlhttp://www.facebook.com/topic.php?topic=12668&post=52289&uid=53618664371#/group.php?gid=180023540422http://www.causes.com/causes/413346/about?m=cfc9554f http://www.panoramio.com/photo/25156555http://www.panoramio.com/photo/25156516 photos by Takis Kartsonakis
Πηγή ΕΡΕΥΝΑ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ