ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ – ΜΕΡΙΚΑ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΑ
Παρ' ότι ο διαλογισμός δεν είναι κάποια τεχνική αλλά η άμεση κατάσταση της εσωτερικής σιγής, που προκαλείται από την αυξημένη επίγνωσή μας, έχω διαπιστώσει πως κάποια απλά μέσα μπορεί να μας διευκολύνουν. Προσωπικά τα χρησιμοποιώ περιστασιακά και με πολύ επιφύλαξη, γιατί αυτά δεν έχουν καμία σχέση με την ουσία του διαλογισμού και με κανένα τρόπο δεν μπορούν να την υποκαταστήσουν.
Η πίεση βέβαια όχι μόνο δεν βοηθάει αλλά είναι η ίδια ένας παράγων διαταραχής. Σημαίνει ότι ο εαυτός μας για κάποιους λόγους δεν συνεργάζεται. Αν όμως εμείς τον πιέσουμε βίαια με την θέλησή μας αυτός θα επαναστατήσει. Η καλύτερη τακτική είναι να τον "πείσουμε", μέσω της ώριμης αντιμετώπισης των γεγονότων και του εαυτού μας. Έτσι τα συναισθήματά μας σταδιακά θα μεταβληθούν και θα ηρεμήσουν, και τις αλλαγές που φοβόμασταν θα αρχίσουμε να τις επιθυμούμε.
Όταν κάποιος ρωτάει για τεχνικές συνήθως υπονοεί ενδόμυχα κάτι που θα τον διευκολύνει να πετύχει αποτελέσματα, χωρίς να δώσει τα απαραίτητα ανταλλάγματα, που είναι η βαθιά εσωτερική αλλαγή. Θέλουμε τα αποτελέσματα μιας αλλαγής χωρίς όμως να αλλάξουμε εμείς. Να αποκτήσουμε το νέο χωρίς να θυσιάσουμε το παλιό. Να ευτυχήσουμε χωρίς να πάψουμε να είμαστε μίζεροι, μισαλλόδοξοι, τσιγκούνηδες, εγωκεντρικοί. Αυτό δεν γίνεται.
Μιλάμε λοιπόν για βοηθήματα εντελώς δευτερεύοντα, που δεν έχουν κανένα νόημα αν δεν εργαζόμαστε με ειλικρινές ενδιαφέρον για την μεταμόρφωσή μας. Θα τα περιγράψω λέγοντας πάλι ότι δεν πρέπει να ελπίζουμε πολύ σε αυτά.
Η στάση του σώματος. Καλό είναι η σπονδυλική στήλη να βρίσκεται σε κάθετη, ή σχετικά κάθετη θέση. Ξαπλωμένοι ή καμπουριασμένοι έχουμε μια επιπλέον μικρή δυσκολία. Ίσως λόγω της παρεμπόδισης της κυκλοφορίας του αίματος. Από την άλλη πλευρά η ύπτια θέση δεν παρεμποδίζει την κυκλοφορία, το σώμα όμως μπαίνει στο "σκεπτικό" του ύπνου. Δεν χρειάζονται στάσεις της γιόγκα. Αρκεί μια καρέκλα, ή όπως αλλιώς μας βολεύει.
Κινήσεις του κεφαλιού. Έχοντας κλειστά τα μάτια περιστρέφουμε το κεφάλι μας αργά δεξιά και αριστερά, ή το γέρνουμε στην μια και στην άλλη πλευρά, ή κάνουμε περιστροφικές κινήσεις, όπως μας αρέσει. Πάντοτε όμως αργά και για πολύ λίγη ώρα. Εστιάζουμε την προσοχή μέσα στο κεφάλι μας με κλειστά τα μάτια. Αυτό δημιουργεί μια λεπτή αίσθηση διάκρισης της συνείδησης από το σώμα.
Συνειδητή αναπνοή. Παρακολουθούμε την αναπνοή μας χωρίς να επεμβαίνουμε. Ιδιαίτερα ευαίσθητο είναι ένα σημείο λίγο πιο πάνω από την περιοχή ανάμεσα στα μάτια, πίσω από το μέτωπο. Μια εστίαση της προσοχής μας σε αυτό για λίγη ώρα, καθώς αισθανόμαστε τον αέρα να διέρχεται από εκεί, ενδέχεται να βοηθήσει. (Μην μπερδεύεστε από αυτά που γράφουν τα βιβλία. Η ουσία είναι να έχουμε την αίσθηση. Αν δεν την έχουμε ή δεν μας εξυπηρετεί, τότε υποκειμενικά για μας είναι μια βαρετή θεωρία)
Ανοιχτά, μισάνοιχτα, ή κλειστά μάτια, ανάλογα με το πόσο είμαστε κουρασμένοι. Επίσης η ένταση του φωτισμού μπορεί να ποικίλει. Αν νυστάζουμε ας έχουμε τα μάτια μας μισάνοιχτα και το φως αναμμένο. Αυτό διευκολύνει την αντιμετώπιση της σωματικής κόπωσης.
Ακοή. Παρακολουθούμε τους ήχους με κλειστά μάτια χωρίς να εστιάζουμε ιδιαίτερα σε κάποιον. Έχουμε ένα είδος "ευρείας" ακοής. Όλα μαζί, ήχοι, σώμα, αίσθηση της αναπνοής αν βολεύει, αλλά χωρίς καταναγκασμούς. Αυτό βοηθάει στην δημιουργία της συνειδητής αίσθησης ενός "σιωπηλού χώρου".
Μόλις αισθανθούμε ότι χρειάζεται να προσπαθήσουμε για να εκτελέσουμε κάποιο από αυτά τα τεχνάσματα, αμέσως ας το εγκαταλείψουμε. Σημασία έχει το αποτέλεσμα και όχι να το πάρουμε "πατριωτικά". Αν πάψει να μας προσφέρει βοήθεια και μάλιστα με ευχάριστο τρόπο δεν έχει νόημα η εκτέλεσή του. Θα ήθελα να προσθέσω ότι όλα τα προαναφερθέντα δεν είναι παρά δευτερεύοντα προσωρινά τεχνάσματα και ο καθένας από εμάς μπορεί μόνος του να ανακαλύψει τα δικά του.
Η πραγματική βοήθεια στον διαλογισμό είναι τα θέματα που πραγματευόμαστε σε άλλα κεφάλαια της ιστοσελίδας, όπως τα περί προσωπικής ανάπτυξης και εφαρμογής στην κοινωνία. Με λίγα λόγια η προσφορά και το να είμαστε ο εαυτός μας. Η ωρίμανση που προκαλείται, συνοδευόμενη από τον περιορισμό της ακραίας εξωστρέφειας των περισσοτέρων ανθρώπων, αλλάζει τον ψυχικό μας κόσμο. Οι ανόητες ελπίδες διαψεύδονται, οι μηχανισμοί της ζωής καθίστανται ορατοί, η άρνηση της πραγματικότητας παύει. Τότε μπορούμε να επιτύχουμε στον διαλογισμό.
Ένα άλλο θέμα το οποίο με απασχόλησε τον τελευταίο καιρό διαβάζοντας ξανά αυτά που έγραψα, είναι το πως μπορεί να ξεκινήσει ένας αρχάριος σε περίπτωση που δυσκολευτεί με την άμεση αντιμετώπιση που προτείνω. Προσωπικά είχα ξεκινήσει και άμεσα αλλά και χρησιμοποιώντας τεχνικές, γιατί η άμεση εφαρμογή δεν απέφερε αποτελέσματα τότε. Στην προσπάθειά μου να τα "βολέψω" οδηγήθηκα σε τεχνικές χωρίς την κατάλληλη νοοτροπία. Δεν κατόρθωσα ακόμα να αξιολογήσω αν με βοήθησαν ή αν με εμπόδισαν στην πρώτη φάση. Δεν ξέρω τι θα συνέβαινε αν επέμενα στον άμεσο τρόπο.
Έχω την εντύπωση ότι οι τεχνικές μάλλον με εμπόδισαν, κυρίως οι οραματισμοί, γιατί αντιμετώπισα την όλη υπόθεση με λάθος κίνητρα. Χρειάζεται αρκετή αυτογνωσία και καλή γνώση των κινήτρων μας προκειμένου να ασχοληθούμε με ασκήσεις οραματισμού, διότι αυτές συνήθως αποσκοπούν σε εξειδικευμένα αποτελέσματα. Εκτός αν είναι "ουδέτερες" όπως ο οραματισμός απλών αντικειμένων, ενός φρούτου, ενός ποτηριού. Αυτό όμως είναι εκπαίδευση στη συγκέντρωση του νου που δεν προκαλεί άλλους συνειρμούς. Υπάρχει η περίπτωση κάποιες απλές τεχνικές να βοηθήσουν, αν βέβαια δεν γίνουν αυτοσκοπός και δεν αρχίσει να ελπίζει κανείς σε αυτές για πολλά πράγματα, κυρίως για εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επίδειξη στους φίλους μας.
Αντιλαμβάνεστε ότι η επιφύλαξή μου είναι μεγάλη, αλλά ίσως κάποιος που βρίσκεται σε αρχικό στάδιο "πελαγώσει" και δεν μπορεί να καταλάβει τι πρέπει να κάνει. Για να ξεπεραστεί αυτό το αρχικό εμπόδιο θα προτείνω κάποιους τρόπους, παρεκκλίνοντας από την υιοθετημένη αυστηρή γραμμή, που μπορούν να θεωρηθούν απλές τεχνικές.
Ο πρώτος και άμεσος στόχος είναι ο έλεγχος του νου, η δημιουργία κατάστασης εσωτερικής σιωπής και όχι οι εμπειρίες, η διαίσθηση και άλλα φαινόμενα, που κατά βάθος τα επιθυμούμε είτε για να σπάσουμε την μονοτονία της καθημερινότητας, είτε για να κάνουμε την επίδειξή μας στους άλλους. Συνεπώς οι απλές και γνωστές σε όλους τεχνικές πρέπει να γίνουν με το σωστό πνεύμα. Οι τεχνικές είναι μεν συνηθισμένες και πασίγνωστες, η νοοτροπία όμως από την οποία πρέπει να συνοδεύονται χρειάζεται αρκετή συζήτηση με τον εαυτό μας.
Τοποθετούμε μπροστά μας ένα αναμμένο κερί και το κοιτάζουμε επίμονα. Χαλαρώνουμε και συνοδεύουμε την συγκέντρωση της προσοχής μας στο κερί, με την αντίστοιχη στροφή της προσοχής μας στον νου μας, φροντίζοντας να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε. Δεν πιεζόμαστε, ούτε ανοίγουμε "μέτωπο" με τον εαυτό μας, αλλά η αυξημένη επίγνωση της εικόνας του κεριού που παρατηρούμε αντικαθιστά τις σκέψεις μας. Δεν αρκεί μόνο η συγκέντρωση στο κερί, ή σε κάποιο άλλο απλό αντικείμενο, αλλά και η επίγνωση του ίδιου μας του νου. Οι σκέψεις σταματάνε από την αυξημένη επίγνωση, ταυτόχρονα του κεριού και του ίδιου μας του νου. Η προσοχή κατευθύνεται σε διπλό στόχο. Κερί και νους. Το τμήμα της προσοχής που κατευθύνεται στον νου εξασφαλίζει την αυτοσυνείδησή και την εγρήγορσή μας.
Το ανάλογο μπορεί να συμβεί αν χρησιμοποιήσουμε κάποιον ήχο. Ας ακούμε ένα ρολόι, τον ήχο των αυτοκινήτων, οτιδήποτε άλλο δεν είναι ενοχλητικό, ή δεν μας φορτίζει με συναισθηματισμό, όπως η μουσική, ή κάποιες συζητήσεις που μας ενδιαφέρουν σαν θέμα. Ο ήχος καλό είναι να μην έλκει το ενδιαφέρον μας. Η προσοχή μας είναι πάλι διπλή. Στον ήχο και στον νου, δηλαδή στις σκέψεις μας. Όταν συγκεντρωθούμε ο νους αδειάζει και έτσι παρατηρούμε τον ήχο μέσα σε συνειδητή εσωτερική σιωπή.
Χρησιμοποιούμε κατευθυνόμενη σκέψη. Μετράμε από μέσα μας αργά και με κλειστά τα μάτια, από το ένα έως το δέκα και μετά αντίστροφα, από το δέκα έως το ένα, ή τέλος πάντως όπως μας αρέσει. Συγκεντρωνόμαστε στον "ήχο" της σκέψης σαν να είναι ένα αντικείμενο που το παρατηρούμε. Δημιουργείται μια "απόσταση" της αντίληψής μας από την σκέψη μας. Σταματάμε την αρίθμηση και παρατηρούμε το κενό που απομένει.
Κλείνουμε τα μάτια μας και φανταζόμαστε ένα μήλο, ή κάποιο απλό και γνώριμο αντικείμενο. Κρατάμε για λίγο την εικόνα σταθερή στην οθόνη του νου μας και μετά την αλλάζουμε με κάτι άλλο, για να αποφύγουμε την κόπωση. Το κάνουμε αυτό για λίγα λεπτά. Η άσκηση μπορεί να συνδυαστεί με τον ρυθμό της αναπνοής μας. Επειδή η εικόνα έχει την τάση να χάνεται, στην εισπνοή την "φωτίζουμε" και στην εκπνοή προσπαθούμε απλώς να την συντηρήσουμε.
Την χρήση της συνειδητής αναπνοής την έχουμε ήδη εξετάσει.
Ελπίζω αυτές να είναι κάπως πιο χειροπιαστές οδηγίες. Δεν νομίζω ότι μπορεί να εξηγηθεί περισσότερο μια διαδικασία που μαθαίνεται στην πράξη, με πολύ προσπάθεια και πολλούς πειραματισμούς. Σταδιακά βρίσκει κανείς τους τρόπους μόνος του. Τελικά αυτό που φέρνει αποτέλεσμα δεν είναι τόσο ο τρόπος όσο το ότι η επίγνωσή μας καθώς την ασκούμε "συσσωρεύεται" μέσα μας, και αρχίζουμε να κατανοούμε και να πετυχαίνουμε κάτι που πριν ήταν ακατόρθωτο.
Ο σκοπός είναι η δημιουργία της συνειδητής εσωτερικής σιγής του διαλογισμού. Αυτή θα μας βοηθήσει να έρθουμε σε επικοινωνία με τον εαυτό μας. Τα άλλα όπως τεχνικές, εμπειρίες, διαισθήσεις, οραματισμοί, ίσως μας αποσπάσουν. Προσοχή στις υπόγειες φαντασιώσεις που ενδέχεται να "τρέχουν" παράλληλα με την άσκηση. Από εκεί μπορεί να εισβάλει η μεγαλομανία και η παραφροσύνη. Ένα κερί κοιτάμε, δεν σώζουμε τον κόσμο, ούτε γινόμαστε διαισθητικοί για να εντυπωσιάζουμε τους φίλους μας. Δεν χρειάζεται να νομίζουμε διάφορα για τον εαυτό μας.
Αν παίρνουμε ψυχοφάρμακα, ναρκωτικά, αν είμαστε αλκοολικοί, κυκλοθυμικοί, βίαιοι, μοχθηροί, ας πάμε σε έναν ψυχίατρο. Δεν είναι για μας ο διαλογισμός. Αν νομίζουμε ότι είμαστε ψυχικά υγιείς αλλά το περιβάλλον μας, με διακριτικότητα, επαναλαμβάνει συνεχώς ότι έχουμε πρόβλημα και αυτή η στάση του μας ΕΝΟΧΛΕΙ, τότε ας σκεφτούμε μήπως έχουν πράγματι δίκιο. Αν δεν έχουν δίκιο τότε προς τι η ενόχληση; Προσοχή λοιπόν! Αν κάποιος μας πει ότι χρειαζόμαστε ψυχιατρική βοήθεια και εμείς ενοχληθούμε τότε αυτό είναι ένδειξη υποβόσκουσας ψυχοπάθειας, που δεν την ομολογούμε ούτε στον εαυτό μας. Σε περίπτωση που υπάρχει αυτή η ενόχληση ας μην ασχοληθούμε με τον διαλογισμό πριν ρωτήσουμε τον γιατρό μας. Δεν θα ήθελα να πάθει κανείς κακό.
Καλή επιτυχία σε όλους μας.
